Jak wybrać terapeutę?

KIEDY IŚĆ DO TERAPEUTY?

W zasadzie wtedy, kiedy pierwszy raz zaczniesz o tym myśleć. Wszystko zależy od Twojej decyzyjności – jedni zaczynają poszukiwania od razu, w innych myśl ta dojrzewa nieco dłużej. Klucz tkwi w podjęciu decyzji i pragnieniu zmiany. A dobre przygotowanie do wyboru terapeuty sprawi, że stres związany z pierwszym spotkaniem i szczerą rozmową nie będzie tak obezwładniający. I co najważniejsze – nie dajmy się tym wszystkim ludowym „dasz sobie radę”, „nie histeryzuj”, „inni mają gorzej”, „do psychologa chodzą chorzy psychicznie”. Psychoterapia to zupełnie co innego niż rozmowa z koleżanką. To rozmowa, która leczy i opiera się na bardzo konkretnych założeniach terapeutycznych. Psycholog w trakcie takiej rozmowy jest całkowicie skupiony na kliencie, duży nacisk kładzie na przeżycia, a nie tylko fakty i stara się korzystać w pełni z całej swojej wiedzy teoretycznej.

KTO JEST KIM? – PSYCHOLOG, PSYCHOTERAPEUTA, A PSYCHIATRA

Jak się okazuje to wciąż nie takie oczywiste, że nie każdy psycholog jest psychoterapeutą, a nie każdy psychoterapeuta psychologiem.

Mówiąc najprościej: Psycholog, to ktoś kto ukończył 5-letnie studia magisterskie z dziedziny psychologii. Psychologowie pracują w różnych dziedzinach: zarządzanie zasobami ludzkimi, marketing, doradztwo zawodowe, public relations, transport. Istnieją też klinicyści, którzy zajmują się np. neurorehabilitacją i opieką w szpitalach psychiatrycznych.

Psychoterapeuta zaś, to osoba, która po uzyskaniu tytułu magistra (niekoniecznie z dziedziny psychologii) rozpoczęła szkolenie lub studia podyplomowe z zakresu psychoterapii. Szkolenia te trwają zazwyczaj około 4 lat, prowadzone są w różnych podejściach teoretycznych, zawierają zajęcia teoretyczne, praktyczne, superwizje i psychoterapię własną, kończą się egzaminem i uzyskaniem certyfikatu. Konsultacja psychologiczna, czyli np. dwukrotne spotkanie z psychologiem może być pomocne, ale nie jest tożsame z psychoterapią, która jest procesem trwającym co najmniej kilka tygodni.

Psychiatra jest z wykształcenia lekarzem medycyny, który ukończył specjalizację z psychiatrii. Tylko psychiatra posiada uprawnienia do wypisywania recept. Psychiatra może prowadzić psychoterapię – jeśli tylko ukończył szkolenie z tego zakresu. Łączenie psychoterapii i farmakoterapii w wielu przypadkach daje bardzo dobre rezultaty. Wsparcie farmakologiczne pozwala uporać się z najbardziej dokuczliwymi objawami. Zdarza się, że kiedy objawy ustępują, pacjenci decydują się na podjęcie psychoterapii. Często też obie formy pomocy stosowane są równolegle.

FORMY I PODEJŚCIA W PSYCHOTERAPII

W psychoterapii istnieje wiele podejść teoretycznych. Każde z nich ma swoje metody, zbadane naukowo, szczegółowo przeanalizowane i wypróbowane w praktyce. Niektóre bardziej akcentują przeszłość pacjenta i przyczyny pojawienia się problemów. Inne ukierunkowują pacjenta w głównej mierze na przyszłość i rozwiązanie. Terapie różnią się też długością trwania, częstotliwością spotkań i postawą terapeuty. Nie jest prawdą, że każdy psychoterapeuta będzie pytał o dzieciństwo i przeszłość. Czego się spodziewać u którego ze specjalistów? Przed podjęciem psychoterapii warto zapoznać się z głównymi założeniami różnych podejść, by wybrać to, które najbardziej nam odpowiada.

FORMY TERAPII

W zależności od czasu trwania, psychoterapię można podzielić na:

krótkoterminową (kilka – kilkanaście spotkań)

długoterminową (rok, a nawet kilka lat)

Terapia krótkoterminowa skupia się najczęściej na rozwiązaniu konkretnego problemu z jakim zgłasza się pacjent. Wizyty u psychoterapeuty odbywają się zwykle w odstępach tygodniowych lub rzadziej, co 2-3 tygodnie.

Terapia długoterminowa sprawdza się w przypadkach, gdy problem jest poważniejszy, wymaga głębszej analizy i modyfikacji osobowości. Wizyty odbywają się raz lub kilka razy w tygodniu.

Pod względem liczby osób, biorących udział w spotkaniach, można wyróżnić kilka form psychoterapii:

indywidualną (jeden pacjent, jeden psychoterapeuta)

grupową (od kilku do kilkunastu pacjentów, jeden lub dwóch psychoterapeutów)

rodzinną (cała rodzina lub poszczególni członkowie rodziny w różnych konstelacjach, jeden lub kilku psychoterapeutów)

par (dwie osoby będące w związku, jeden lub dwóch psychoterapeutów)

W zależności od postawy i osobowości terapeuty, a także od konkretnego podejścia psychoterapię można także podzielić na:

dyrektywną

niedyrektywną

Terapeuta jest mniej lub bardziej aktywny, w większym lub mniejszym stopniu opiera terapię na konkretnych technikach terapeutycznych.

PODEJŚCIA PSYCHOTERAPEUTYCZNE

Warto podkreślić, że nie ma jednej teorii psychoterapii, co w praktyce oznacza, że terapeuci stosują różne techniki i bazują na różnych teoretycznych modelach. Każde podejście psychoterapeutyczne ma własną koncepcję rozwoju i funkcjonowania człowieka, a także powstawania różnego rodzaju zaburzeń i ich leczenia. Oznacza to, że w różnorodny sposób opisują te same zjawiska psychologiczne.

Nie ma podejść i nurtów złych i mniej skutecznych lub lepszych, szybszych i bardziej efektywnych. Każda forma jest dobra, ale nie dla każdego człowieka. Dlatego przed wyborem terapeuty warto zapoznać się z głównymi nurtami w psychoterapii i wybrać taką osobę, która pracuje zgodnie z odpowiadającym nam systemem wartości.

Część terapeutów w swojej pracy korzysta tylko z jednego modelu psychoterapii. Często jednak zdarza się, że terapeuci stosują łącznie narzędzia wywodzące się z różnych nurtów, dobierając je celowo, by terapia była jak najbardziej skuteczna. Przygotowując się do swojego zawodu, psychoterapeuta zgłębia bardzo dokładnie jedno podejście, jednak dodatkowo poznaje pozostałe nurty teoretyczne.

Z badań wynika, że nie ma znaczących różnić między podejściami teoretycznymi, jeśli chodzi o skuteczność oddziaływań terapeutycznych. Efektywność terapii nie jest zależna od modelu teoretycznego – wszystkie podejścia w porównywalnym stopniu mogą być pomocne w rozwiązywaniu problemów osoby poszukującej pomocy.

Warto jednak zaznaczyć, że różnice pomiędzy poszczególnymi podejściami dotyczą długości trwania terapii, częstotliwości spotkań, postawy terapeuty i akcentowanych tematów. Niektóre podejścia zakładają obecność całej rodziny na sesjach, inne wymagają wykonywania prac domowych pomiędzy spotkaniami. W zależności od tego, jakie wybierzemy podejście, terapeuta może być bardziej aktywny i stosować konkretne techniki psychoterapeutyczne lub może być bardziej bierny, podczas, gdy my będziemy leżeli na kozetce i dzielili się z nim swoimi przemyśleniami. Ważne, by wybrać model pracy, który najbardziej nam odpowiada i jest najbliższy naszemu światopoglądowi. Wybór terapeuty jest kluczowy, ponieważ to relacja terapeutyczna i dobry kontakt jest jednym z najważniejszych leczących czynników.
Można wyodrębnić kilka głównych podejść psychoterapeutycznych:

• Psychodynamiczny
• Psychoanaliza
• Poznawczo-behawioralny
• Systemowy
• Egzystencjalny
• Humanistyczny

Obok głównych podejść istnieje wiele innych, pokrewnych lub będących połączeniem kilku z nich.